اصول مهم و بنیادین اخلاق پزشکی

اخلاق پزشکی

اخلاق پزشکی مجموعه ای از اصول و قواعدی است که قانون و همچنین مذهب، پزشک را موظف و متعهد به
رعایت آن می کند. این اصول از دیرباز مورد توجه بوده است. از جمله سوگندنامه بقراط که فارغ التحصیلان
رشته پزشکی به آن وفادار بوده اند. در این سوگندنامه، پزشکان به خدا قسم یاد می کنند از تخصص خود
برای درمان بیماران بهره بگیرند، با هیچ بیماری ناعادلانه رفتار نکرده و از بیماران سوءاستفاده نکنند.

در حقیقت اخلاق درخصوص عملکرد درست یا غلط، بایدها و نبایدهاست. اخلاق پزشکی نیز در مورد معنویات
و صفات انسانی در ارتباط با بیماران است.

۴ ستون اصلی پزشکی

از قدیم تاکنون، چهار اصل به عنوان اصول مهم و بنیادین اخلاق پزشکی در نظر گرفته شده است:

۱ـ احترام به استقلال فردی بیمار

منظور از استقلال فردی همان اندیشیدن، تصمیم گرفتن و عمل کردن بر مبنای اراده خود بیمار است. بنابر این
پزشکان با دسترسی به اطلاعات کامل و یاری اعضای خانواده باید به بیمار – البته بزرگسال – کمک کنند
تا خودش تصمیم نهایی را بگیرد و سپس روند درمان را شروع کنند.

۲- سود رسانی

این اصل همان رفتار درست با دیگران است. پزشک باید به بیمار توجه حرفه ای نشان دهد. در حقیقت قضاوت
کادر پزشکی یا خواست بیمار، میزان توجه به بیمار را تعریف می کند. سودرسانی بیانگر توجه به درد بیمار
و تخفیف آن است. پزشک موظف است رنج جسمی و ذهنی بیمار را تا آنجا که امکان دارد، کاهش داده
و به بالا بردن سلامت جسمی اش کمک کرده و او را از خطر مرگ دور کند.

۳ـ ضرر نرساندن

این اصل مشابه سودرسانی به بیمار در حین درمان است.

در مراحل درمانی، درجاتی از خطر یا عوارض جانبی وجود دارد. از این رو این اصل به پزشکان یادآوری می کند تا
شرایط و احتمال صدمه رساندن را سنجیده و بر مبنای آن تصمیم بگیرند. مثلا ممکن است برخی رفتارها و
گفته هایشان به بیمار آسیب برساند؛ مثل زدن برچسب داشتن اختلال دوقطبی به بیمار.

در قرن های ۱۸ و ۱۹ جراحی ها بسیار مرگبار بود و زایمان هایی که در بیمارستان انجام می شد، بیش از خانه ها
موجب مرگ ومیر مادران می شد.

۴ـ عدالت

در مسائل مربوط به توزیع منابع بهداشتی ـ درمانی کمیاب و تصمیم گیری درخصوص این که چه کسی چه درمانی را
دریافت کند، باید عدالت و انصاف و برابری رعایت شود.

وظایف یک پزشک

قبل از هر چیز پزشک باید دانش و آگاهی خود را افزایش داده و از روش های مناسب درمان بیماران استفاده کند.

هر زمان که برای سلامت بیمار لازم بود، در لحظه تصمیم بگیرد. این کار را باید با توجه به ایمنی فرد انجام دهد و بدون
توجه لازم دست به کار نشود. در صورت لزوم و برای نتیجه گیری بهتر، باید با استادان یا همکاران دیگر مشورت کند
و در این زمینه دچار کبر و غرور نشود.

ارتباط مناسب با بیمار

در طول درمان باید با بیمار مودبانه و محترمانه رفتار کند. به حرف ها و نگرانی های بیمار گوش دهد و در صورت نیاز،
درباره نوع و روند درمان، توضیحات کافی به بیمار ارائه کند.

باید به گونه ای رفتار کند که بیمار دچار تشویش و نگرانی نشود و بتواند در جهت بهبود خود با پزشک همکاری کند.

رازداری و اعتماد

رازداری، پایه و اساس ارتباط میان بیمار و پزشک است.

پزشک نباید اطلاعات شخصی بیمار را بدون اجازه او نزد فرد  یا افرادی فاش کند. البته رازداری مطلق نیست.
گاهی به دلیل بهداشت عمومی، پزشک مجبور می شود این اصل را زیرپا بگذارد. موضوع مهم دیگر این
که یک پزشک وظیفه شناس و انساندوست به بیماران خود مانند منبع درآمد نگاه نمی کند.

آگاه کردن بیمار و جلب رضایت او

گاهی اوقات بیمار به دلیل ترسی که از بیماری دارد، نمی خواهد بداند بیماری اش چیست. در این صورت بازهم
پزشک معالج باید او را آگاه کند و روش های درمان را به او توضیح دهد.

اما مواردی وجود دارد که پزشک ممکن است ترجیح دهد چیزی به بیمار نگوید، زیرا ممکن است بیمار با
پی بردن به نوع و عوارض بیماری اش، دچار اضطراب شدید یا افسردگی شود.

روزنامه جام جم