آزمایش اسپرم مردان چگونه است؟
آزمایش اسپرم که تحت عنوان اسپرموگرام هم شناخته شده، سلامت و زیست پذیری اسپرم در مردان را بررسی می کند.
آزمایش اسپرم مردان سه فاکتور اصلی سلامت اسپرم را اندازه می گیرد که شامل:
– تعداد اسپرم
– شکل اسپرم
– حرکت اسپرم
آزمایش اسپرم مردان
دلیل انجام آزمایش اسپرم (اسپرموگرام) چیست؟
آزمایش اسپرم اغلب هنگامی که زوج, مشکل نازایی دارند توصیه می شود.
این آزمایش، ناباروری در مردان را تایید می کند .این آنالیز همچنین تعیین می کند
که تعداد اسپرم کم یا اختلال عملکرد و حرکت اسپرم دلیل ناباروری است یا نه.
تست تایید موفقیت وازکتومی
مردانی که وازکتومی داشته اند، آنالیز را برای اطمینان از عدم وجود اسپرم در مایع منی انجام می دهند.
در وازکتومی، لوله هایی که اسپرم را از بیضه ها به آلت تناسلی حمل می کنند، بریده شده و روش دائمی کنترل بارداری است.
پس از وازکتومی، پزشکان اغلب توصیه می کنند که مردان ماهی یک بار به مدت ۳ ماه آنالیز منی را انجام دهند
تا از عدم وجود اسپرم در مایع منی مطمئن شوند.
آماده سازی برای آزمایش اسپرم مردان
پزشک طریقه آماده شدن برای آنالیز منی را به شما خواهد گفت.
برای رسیدن به نتایج دقیق، این دستورالعمل ها بسیار مهم است.
برای گرفتن بهترین نمونه:
– اجتناب از انزال برای ۲۴ تا ۷۲ ساعت قبل از آزمایش
– اجتناب از مصرف الکل، کافئین و داروهایی مانند کوکائین و ماری جوانا دو تا پنج روز قبل از آزمایش.
– از مصرف هر نوع داروهای هورمونی اجتناب کنید. داروهای مورد استفاده خود را با پزشک در میان بگذارید.
آزمایش اسپرموگرام چگونه انجام می شود؟
شما باید یک نمونه مایع منی برای آنالیز ارائه دهید. چند روش اصلی برای جمع آوری نمونه منی وجود دارد.
استمناء
استمناء روش ترجیحی برای دریافت یک نمونه تمیز است.
نباید از مواد دیگری مانند صابون یا ژل ها در هنگام استمناء استفاده شود چون بر روی نتایج آزمایش اسپرم تاثیر منفی می گذارد.
رابطه جنسی با کاندوم
بعضی اوقات برای بعضی افراد انجام استمنا بسیار سخت است
که روش پیشنهادی انجام مراقبت و استفاده از کاندوم می باشد.
نکته ای که باید حتما دقت شود این است که به هیچ وجه از کاندوم های معمولی استفاده نشود
چون این کاندوم ها دارای خواص اسپرم کش هستند. کاندوم های مخصوصی جهت این آزمایش
در مراکز ناباروری وجود دارد که توصیه می شود تنها از این کاندوم ها استفاده گردد.
آزمایش اسپرم مردان در خانه
در آزمایشگاه های مراکز ناباروری معمولا اتاق ویژه در اختیار زوجین قرار می گیرد،
اما اگر نمونه دادن در آزمایشگاه برای فردی دشوار باشد، میتوان نمونه را در منزل تهیه کرد
و کمتر از نیم ساعت در دمای بدن (ظرف نمونه چسبیده به بدن)، آن را به آزمایشگاه رساند.
نکته ای که باید در این مورد دقت کرد ظرف نمونه است که باید از آزمایشگاه گرفته شود و ظرف به اندازه کافی گشاد باشد.
تفسیر نتایج آزمایش اسپرم
پزشک با بررسی نتایج آنالیز اسپرم، عوامل متعددی را در نظر می گیرد.
آنالیز پس از وازکتومی برای وجود اسپرم انجام می شود، اما آنالیز مسائل مرتبط با باروری بیشتر مطرح است.
پزشک هر یک از نتایج زیر را در نظر خواهد گرفت:
Morphology یا شکل اسپرم
بیش از ۵۰ درصد از اسپرم ها باید به شکل نرمال باشند. اگر بیش از ۵۰ درصد اسپرم ها غیر طبیعی باشد،
باروری کاهش می یابد. آزمایشگاه ممکن است ناهنجاری ها را در سر، قسمت میانی یا دم اسپرم شناسایی کند.
همچنین ممکن است اسپرم نابالغ باشد و بنابراین تخمک به طور مؤثری بارور نمی شود.
motility یا حرکت
بیش از ۵۰ درصد اسپرم ها باید یک ساعت پس از انزال حرکت کنند. حرکت اسپرم به سمت تخمک برای لقاح مهم است
تا بارداری صورت گیرد. سیستم خودکاری حرکت اسپرم را آنالیز و در مقیاس ۱ تا ۴ دسته بندی می کند.
در نمره ۱ اسپرم در حال حرکت نیست و نمره ۴ حرکت اسپرم خوب است.
در این تقسیم بندی حداقل حرکت نمونه ۴ >25% یا مجموع نمونه ۳ و چهار >50% باید باشد.
کمبود حرکت اسپرم ها، آستنوسپرمی نامیده می شود.
جواب آزمایش اسپرم مردان
پس از نمونه برداری از مایع منی بسته به آزمایشگاهی که می روید، نتایج آزمون باید ظرف ۲۴ ساعت تا یک هفته آماده شود.
progressive در آزمایش اسپرم مردان
در معیار جدید در آزمایش اسپرم تحرک اسپرم ها بر اساس کیفیت و تعداد حرکت آن ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
چندین معیار زیر برای ارزیابی مورد بررسی قرار می گیرد:
– rapid progressive: اسپرم هایی که دارای حرکت تند هستند.
– slow progressive: اسپرم هایی با حرکت آهسته
– non-progressive and immotile: اسپرم هایی که بدون حرکت هستند و اسپرم هایی که دارای حرکت رو به جلو نیستند.
زمانی حرکت اسپرم ها عادی است که حداقل ۵۰ درصد از اسپرم های کل آزمایش دارای حرکت آهسته
و تند (rapid progressive، slow progressive) باشند. این نوع حرکت اسپرم ها بلافاصله پس از مایع کردن
آزمایش شروع می شوند و همچینین این حرکت باید تا سه ساعت بعد نیز ادامه داشته باشد.
pH
سطح pH نرمال بین ۷٫۲ تا ۷٫۸ است. pH بالاتر از ۸٫۰ نشان دهنده ی عفونت فرد اهدا کننده است.
pH کمتر از ۷٫۰ نشان دهنده ی آلوده بودن نمونه یا انسداد مجاری انزالی است.
حجم مایع منی در آزمایش اسپرم مردان
حجم مایع منی برای نتیجه طبیعی باید بیش از ۲ میلی لیتر باشد. حجم کم منی نشان دهنده ی
تعداد کم اسپرم برای تخمک گذاری است. حجم مایع اضافی نیز به معنی رقیق شدن اسپرم است.
Liquefaction یا میعان
مدت زمان میعان ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است. منی در ابتدا غلیظ است، مایع شدن به حرکت اسپرم کمک می کند.
اگر منی در ۱۵ تا ۳۰ دقیقه مایع نشود، باروری تحت تأثیر قرار می گیرد.
– تعداد اسپرم (Sperm count) یا چگالی اسپرم (Density): تعداد اسپرم در آنالیز معمول
منی بین ۲۰ میلیون تا بیش از ۲۰۰ میلیون می باشد. این نتیجه تحت عنوان چگالی اسپرم هم گفته می شود.
اگر این مقدار کم باشد، باروری مشکل می شود.
Appearance یا ظاهر
ظاهر باید سفید و خاکستری باشد. اسپرم با رنگ قرمز قهوه ای می تواند نشان دهنده ی وجود خون باشد،
در حالی که رنگ زرد می تواند ناشی از زردی یا عوارض جانبی دارو باشد.
WBC در آزمایش اسپرم مردان
این کمیت نشان دهنده تعداد گلبول سفید در مایع منی می باشد که به طور طبیعی نباید وجود داشته باشد.
وجود بیشتر ۱ ملیون در ۱ میلی لیتر نشان دهنده عفونت یا التهاب در مایع منی می باشد.
نتایج غیر طبیعی در آزمایش اسپرم مردان
اسپرم غیرطبیعی برای رسیدن به تخمک و نفوذ به آن مشکل دارد و موجب اشکال در باروری می شود. نتایج غیر عادی نشان دهنده ی موارد زیر است:
– ناباروری
– عفونت
– عدم تعادل هورمونی
– بیماری ها مانند دیابت
– نقص ژنی
– قرار گرفتن در معرض اشعه
اگر نتایج در سطوح غیرطبیعی باشد احتمالا پزشک دستور آزمایش های بیشتری را می دهد. این آزمایشها عبارتند از:
– آزمایشات ژنتیکی
– آزمایش هورمون
– آنالیز ادرار بعد از انزال
– نمونه برداری از بیضه ها
– تست سلول های ایمنی ضد اسپرم
بهتر است در مورد آزمایش اسپرم بیشتر بدانید
آزمایش مایع منی (Semen Analysis Test) میزان اسپرم تولید شده توسط مرد را اندازه گیری می کند.
همچنین در این آزمایش تعداد و کیفیت اسپرم نیز قابل بررسی است.
آزمایش آنالیز مایع منی یا آزمایش اسپرم معمولا یکی از نخستین تستهایی است که کمک میکند
تا مشکلات ناباروری در مردان تشخیص داده شود. به طور کلی مشکلات مربوط به مایع منی و اسپرم،
در میان یک سوم از زوجهایی که به ناباروری مبتلا هستند مشاهده می شود.
انواع آزمایش اسپرم مردان
بررسی مشکلات تولیدمثلی در مردان و علل ناباروری زوج ها.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل وازکتومی.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل بازگشت از وازکتومی.
اسپرم
اولین نکته مهم در انجام آزمایش اسپرم زمان دادن آزمایش است و حتماً توصیه می شود
مدت ۲-۳ روز قبل از آزمایش مایع منی از شما خارج نشده باشد چه در خواب و یا هنگام مقاربت جنسی.
اگر آزمایش اسپرم زودتر از ۳ روز انجام شود باعث اختلال در نتیجه اسپرم از جمله کاهش حجم اسپرم
و افت نمونه آزمایش خواهد شد و برعکس اگر بیش از سه روز از انجام آخرین رابطه جنسی آزمایش اسپرم دهید
مثلاً ۵-۶ روز بعد، باعث افت در حرکت اسپرم و گزارش نادرست خواهد شد.
موارد اندازه گیری در آزمایش اسپرم
زمان مایع شدن
منی پس از خروج از بدن مرد حالت ژل مانند دارد و به طور معمول پس از حدود ۲۰ دقیقه از
حالت ژل به حالت مایع تغییر حالت میدهد. زمان مایع شدن، مدت زمان تبدیل منی از حالت ژل به مایع را اندازه گیری میکند.
شمارش اسپرم
شمارش مقدار و تعداد اسپرمها در هر میلی لیتر از منی در هر انزال. در آخرین ویرایش تعداد اسپرمها ۱۵ میلیون
در یک سی سی مایع منی یا ۴۰ میلیون اسپرم در کل حجم انزال ارائه شده است
(حجم منی ضربدر تعداد اسپرم ها در یک سی سی). اگر تعداد اسپرم ها کمتر از ۱۵ میلیون باشد
الیگوسپرمی و اگر تعداد اسپرم ها صفر باشد آزوسپرمی نامیده می شود.
شکل اسپرم
مقدار اسپرم هایی که شکل طبیعی دارند را به درصد بیان میکند. شکل ظاهری اسپرم ها
زیر میکروسکوپ معیارهای مشخصی دارد که توسط فرد ماهر یا دستگاه های کامپیوتری ویژه تعیین می گردد.
درصد شکل طبیعی اسپرم ها در سیستم قدیمی حداقل ۱۴% و در سیستم جدید حداقل ۴% می باشد.
اگر شکل اسپرم ها در نمونه ای کمتر از این اعداد باشد، تراتوسپرمی گفته می شود.
اسپرم طبیعی در آزمایش اسپرم مردان
این تست درصد اسپرم هایی را که میتوانند رو به جلو حرکت کنند را اندازه گیری میکند.
در آخرین ویرایش تعداد اسپرمها ۱۵ میلیون در یک سی سی مایع منی یا ۴۰ میلیون اسپرم
در کل حجم انزال ارائه شده است (حجم منی ضربدر تعداد اسپرم ها در یک سی سی).
اگر تعداد اسپرم ها کمتر از ۱۵ میلیون باشد الیگوسپرمی و اگر تعداد اسپرم ها صفر باشد آزوسپرمی نامیده می شود.
شمارش گلبولهای سفید
به طور طبیعی نباید گلبول سفید در منی حضور داشته باشد.
میزان قند
اندازه گیری میزان قند موجود در منی (فروکتوز) را نشان میدهد. فروکتوز، قندی است که انرژی لازم برای فعالیت اسپرم را فراهم میکند.
تفسیر آزمایش اسپرم مردان
در آزمایشگاه نمونه با روش چشمی یا با کمک نرم افزار کامپیوتری و یا ترکیبی از دو روش آنالیز می گردد.
اعداد مبنا بر اساس معیارهای سازمان بهداشت جهانی تعریف می شوند و درحال حاضر دو ویرایش مربوط به
سالهای ۱۹۹۲ و ۲۰۱۰ با تفاوتهای خاص مورد استفاده قرار میگیرند. تفسیر این آزمایش به عهده پزشک می باشد.
برخی از شرایط خاص نیز می توانند با کاهش تعداد اسپرم ارتباط داشته باشند. این شرایط و بیماریها شامل موارد زیر می باشند:
عفونت بیضه
واریکوسل
سندرم Klinefelter
پرتو درمانی بیضه ها
بیماریهایی که باعث آتروفی بیضه ها می شوند.
در صورتی که یکی از شرایط زیر را داشته باشید احتمالا از انجام آزمایش اسپرم برای شما
خودداری می شود و یا نتیجه ی آزمایش قابل اعتماد نخواهد بود:
مصرف داروهایی نظیر سایمتیدین، هورمونهای مردانه و زنانه (تستوسترون و استروژن)،
سولفاسالازین، نیتروفورانتوئین و برخی دیگر از داروهای شیمیایی.
مصرف کافئین، الکل، کوکائین، ماریجوآنا یا تنباکو
مصرف داروهای گیاهی
سرد شدن نمونه منی. سرد شدن باعث کاهش حرکت اسپرم ها می شود و می تواند دقت آزمایش اسپرم را کاهش دهد.
قرار گرفتن در معرض اشعه اکس، رادیوتراپی و مواد شیمیایی نظیر حشره کش ها و یا استفاده
از کاندوم های محتوی مواد تاخیری و کشنده ی اسپرم و یا گرمای زیاد.
هزینه آزمایش اسپرم مردان
هزینهای که باید برای انجام تست مایع منی (سمن) و آنالیز آن بپردازید،
با توجه به قیمتهای تعیین شده توسط کلینیکهای باروری متفاوت است. این هزینه در کلینیکهای مختلف بسیار متفاوت است،
اما به طور متوسط نسبتاً ارزان است. با این حال، کلینیکهایی هستند که هزینه بسیار بالایی را برای این آزمایش تعیین میکنند.
شما میتوانید درباره هزینه مناسب و یافتن کلینیک مورد اطمینان در محل زندگی خود تحقیق کنید.
تذکر: با توجه به احکام اسلامی در مورد انجام آزمایش اسپرم ،لازم است که افراد مسائل لازم را از دفاتر مراجع تقلید خود پرس و جو نمایند.
نی نی بان و نبض ما